Kim jest Anioł Stróż
artykuł ukazał się w 33 numerze Egzorcysta
Anielskie gadżety, które towarzyszą nam jako ozdoby w mieszkaniach, samochodach, biurach, nie mają właściwego im sakralnego charakteru.
I nic dziwnego, bo współczesny świat – poprzez twórczość literacką, filmową, komercję – przenosi aniołów, podobnie jak św. Mikołaja, w świat bajek, pomiędzy skrzaty, duszki i rusałki…
Na podstawie Pisma Świętego i Tradycji Kościoła wiemy, że Bóg stworzył aniołów jako byty osobowe, które są czystymi duchami, obdarzonymi rozumem, wolną wolą i nieśmiertelnością. W hierarchii stworzeń aniołowie zajmują miejsce między Bogiem a ludźmi. Nazwa stosowana na ich określenie oznacza posłańca, zwiastuna. Stąd też św. Augustyn stwierdził: „Anioł” oznacza funkcję, nie naturę. Pytasz, jak nazywa się ta natura? Duch. Pytasz o funkcję? Anioł. Przez to, czym jest, jest duchem, a przez to, co wypełnia, jest aniołem („Objaśnienia Psalmów”, 103, 1, 15). Termin „anioł” oznacza funkcję, jaką owe istoty duchowe pełnią względem Boga i ludzi.
Liczba i imiona aniołów
Teksty biblijne dają podstawę do stwierdzenia, że jest ich niezliczona ilość. W symboliczny sposób prawdę tę wyraża autor Księgi Daniela w opisanej przez siebie wizji: Patrzałem, (…) a Przedwieczny zajął miejsce. (…) Tysiąc tysięcy służyło Mu, a dziesięć tysięcy po dziesięć tysięcy stało przed Nim (Dn 7, 9-10). Podobnie poucza w Apokalipsie św. Jan: I ujrzałem, i usłyszałem głos wielu aniołów dokoła tronu (…) a liczba ich była miriady miriad i tysiące tysięcy (Ap 5, 11).
Większość aniołów występujących w Biblii to anonimowe postacie. Są one określane ogólnym terminem „anioł” lub takimi metaforycznymi wyrażeniami, jak: „synowie Boży”, „wojska niebieskie”, „sługi”, „święci”, „młodzieniec”, „jeźdźcy na koniu”, „mężowie w lśniących szatach”. W wizjach „dworu niebieskiego”, otaczającego Jahwe jako potężnego władcę, pojawiają się dwie szczególne grupy aniołów – cherubini, którzy otaczają Boga (por. Wj 25, 22), podtrzymują Jego tron (zob. Ps 99, 1) bądź unoszą rydwan Jahwe (zob. Ez 10, 1-22), i serafini, nieustannie oczyszczający stworzenia zbliżające się do Boga.
Wprost z imienia w Biblii wymienieni są tylko trzej aniołowie: Michał, którego imię oznacza „Któż jak Bóg!”, Rafał – „Bóg uzdrawia”, Gabriel – „Bóg jest moją mocą”. Odgrywają oni szczególną rolę w historii zbawienia, dlatego określa się ich mianem archaniołów.
Jak wyglądają?
Aniołowie są bytami duchowymi, a więc nie mają materialnego ciała. Na kartach Biblii można jednak znaleźć opisy ich wyglądu. Są to niekiedy symboliczne wyobrażenia tych istot, które wymykają się percepcji ludzkich zmysłów. Najbardziej osobliwie zostali opisani cherubini i serafini. Autorom biblijnym jawili się jako istoty uskrzydlone, mające twarze ludzkie bądź zwierzęce (zob. np. Ez 1, 5-12). W innych przypadkach aniołowie, którzy byli posyłani do ludzi z konkretną misją, przyjmowali wygląd mężczyzn (zob. Rdz 18, 2), zwłaszcza młodzieńców (Mk 16, 5). Jednak w wielu miejscach teksty biblijne, relacjonując wydarzenia z udziałem aniołów, nic nie wspominają o ich wyglądzie (zob. Rdz 32, 25-30).
Rola aniołów
Najbardziej istotna jest rola aniołów wobec Boga i ludzi. Podstawowym ich zadaniem jest bowiem nieustanne uwielbianie i oddawanie czci samemu Bogu, z którym żyją w bliskiej łączności. Z Księgi Izajasza wynika, że tego rodzaju posługę pełnią przede wszystkim serafini, o których prorok pisze: Serafiny stały ponad Nim (…) I wołał jeden do drugiego: „Święty, Święty, Święty jest Pan Zastępów. Cała ziemia pełna jest Jego chwały” (Iz 6, 2-3; por. Ap 4, 8-11). Aniołowie odgrywają rolę Bożych posłańców, realizujących wyznaczone przez Boga zadania.
Z kart biblijnych dowiadujemy się, że byli posyłani, aby objawić, czyli zwiastować Bożą wolę konkretnym ludziom. Tak było w przypadku niepłodnej z racji wieku Sary czy bezdzietnego Zachariasza, którym anioł oznajmił, że staną się rodzicami. Szczególną rolę odegrał archanioł Gabriel, który zwiastował Maryi, że stanie się Matką Bożego Syna. Tego samego rodzaju zadanie wypełnił anioł Pański, który zwiastował pasterzom radosną nowinę o narodzeniu się w Betlejem Zbawiciela świata. Funkcja objawiania czy też wyjaśniania Bożych prawd wyraźnie widoczna jest w apokaliptycznych wizjach, w których anioł objaśnia pełne metaforyki widzenie dane prorokowi (zob. Dn 7, 16).
Częstym zadaniem, zlecanym przez Boga aniołom, jest troska o ludzi i opieka nad nimi w różnych okolicznościach ich życia. Tego rodzaju misję anioł może wypełniać nad całą społecznością, jak to miało miejsce w przypadku narodu wybranego podczas jego wędrówki z Egiptu do Ziemi Obiecanej, czy też nad konkretnymi osobami.
Troska o różne sfery życia
Bardzo pięknie opiekę anioła nad określoną osobą opisuje autor Księgi Tobiasza. Na jej kartach przedstawiona została historia młodego Tobiasza, nad którym pieczę sprawował archanioł Rafał, towarzyszący młodzieńcowi w jego perypetiach życiowych. Dlatego został określony mianem dobrego anioła (Tb 5, 22).
Przykładów opieki anioła nad ludźmi jest w Piśmie Świętym bardzo wiele. W przypadku Eliasza anioł zatroszczył się o pokarm dla proroka, aby ten nie umarł z wycieńczenia. Izaakowi pomagał w znalezieniu odpowiedniej kandydatki na żonę. Lota i jego rodzinę wyprowadził z dotkniętej zagładą Sodomy. Anioł ocalił też trzech młodzieńców od śmierci w piecu ognistym. Wyprowadził także apostołów z więzienia i uratował św. Piotra z rąk Heroda. W ogólny, ale i dogłębny sposób Bożą misję troszczenia się aniołów o ludzi wyraża psalmista: Bo swoim aniołom dał rozkaz o tobie, aby cię strzegli na wszystkich twych drogach. Na rękach będą cię nosili, abyś nie uraził swej stopy o kamień (Ps 91, 11-12).
Jak jednak poucza autor Listu do Hebrajczyków, aniołowie są przydani ludziom, aby pomagali im w osiągnięciu zbawienia: Czyż nie są oni wszyscy duchami przeznaczonymi do usług, posłanymi na pomoc tym, którzy mają posiąść zbawienie? (Hbr 1, 14).
To właśnie dzięki aniołowi Korneliusz, setnik kohorty italskiej, przyjął wiarę w Chrystusa wraz z całą rodziną (zob. Dz 10, 1-8. 47). Również dworzanin etiopski otrzymał chrzest dzięki interwencji anioła, który „przyprowadził” do niego Filipa, aby ten go ochrzcił (zob. Dz 8, 26-38). W misji Kościoła szczególną funkcję pełni archanioł Michał, pomagając wierzącym w nieustannych zmaganiach z siłami Złego (zob. Ap 12, 1-9).
Ważną rolę w życiu każdego człowieka odgrywa Anioł Stróż: powierzonego mu człowieka otacza troską i opieką od dzieciństwa (zob. Mt 18, 10) aż do śmierci (zob. Łk 16, 22). Tę prawdę wiary trafnie wyraził św. Bazyli: Każdy wierny ma u swego boku anioła jako opiekuna i stróża, by prowadził do życia. Anioł Stróż to nieoceniona pomoc, dana przez Boga człowiekowi w jego ziemskim życiu. Jest to pomoc zarówno w sprawach doczesnych, jak i w tych, które dotyczą wieczności.
Anioł to swego rodzaju bodyguard oraz soulguard. Może warto zatem bardziej doceniać swego Anioła Stróża? Należy też wyzbyć się przekonania, że wiara w niego jest zarezerwowana jedynie dla dzieci.
autor artykułu: Ks. dr Grzegorz M. Baran teolog biblista i filolog klasyczny, pracownik Instytutu Kulturoznawstwa KUL
