Chrzest święty – Bardzo ważne, abyś to wiedział!
Jest konieczne, aby zapoznać się z tymi informacjami w przygotowaniu swojego dziecka do chrztu św., po pierwsze, aby uniknąć zaskoczenia z powodu jakiegoś braku, a po drugie, niepotrzebnego zdziwienia podczas udzielania sakramentu. Jest to absolutnie konieczna i elementarna wiedza rodziców, którzy pragną w wierze katolickiej wychować swoje dziecko oraz dać mu przykład osobistego życia wiarą, a jeśli jest to niemożliwe w ich życiu osobistym, to taki przykład mają stanowić dla dziecka chrzestni.
Ponieważ jest to niezmiernie ważne, Kościół wymaga, aby tę rolę pełnili wierzący i praktykujący wiarę, którzy wkroczyli w dojrzałe życie chrześcijańskie, to znaczy przyjęli już sakrament bierzmowania i regularnie przystępują do sakramentu pokuty i eucharystii.
Potwierdzeniem tego jest wydawane zaświadczenie, o które powinni potencjalni chrzestni wystąpić do swojej parafii (właściwą parafią jest ta, w której ktoś rzeczywiście zamieszkuje przez okres przynajmniej trzech miesięcy z zamiarem pozostania na dłużej, nie zaś miejsce cywilnego zameldowania! warto o tym pamiętać, aby niepotrzebnie nie jeździć od parafii do parafii). Więc owo zaświadczenie, to nie jest jakiś “świstek – papierek”, ale poważne potwierdzenie, że do godności rodziców chrzestnych zostaną powołani ludzie do tego zadania się nadający i godni. W żadnym wypadku to nie jest pusta formalność!
Jeśli ktoś tego nie rozumie, to tylko znaczy, że wykazuje zatrważające, elementarne braki w swoim życiu katolickim i nie potrafi się wznieść nawet do minimum tego, co oznacza bycie katolikiem i należenie do Świętego Kościoła Katolickiego.
Z powyższych względów nie należy prosić do pełnienia roli ojca lub matki chrzestnej takich, którzy permanentnie żyją w grzechu i nie są w stanie prowadzić życia sakramentalnego, np. osoby w formalnym (tylko ślub cywilny) lub nieformalnym (bez jakiegokolwiek związku, nawet cywilnego) konkubinacie – bez ślubu kościelnego lub będących w karach kościelnych, lub objętych ekskomuniką (np. po dokonaniu aktu apostazji – wystąpienie z Kościoła Katolickiego).
Proszenie takich do “bycia chrzestnym” stawia te osoby – delikatnie mówiąc – w kłopotliwej sytuacji. Natomiast finalnie, na pewno spotka się z odmową przyjęcia “takiego” kandydata lub kandydatów na chrzestnych ze strony księdza, który będzie pytał o “kwalifikacje” zaproponowanych chrzestnych i dokonywał formalnego zapisu przewidzianego aktu chrztu w księgach parafialnych. Chrzest, podobnie jak każdy inny sakrament, nie jest usługą, którą można kupić. A ksiądz lub parafia nie jest sprzedawcą usług!
Podawanie patologicznych i gorszących przykładów księży, którzy gdzieś tam… “dali się kupić”, nie jest żadnym argumentem! Każdy kapłan Kościoła Katolickiego strzeże skarbów wiary i sakramentów św. i odpowiada przed Bogiem, aby ci, którzy ich pragną, a którym ma ich udzielić, nie przystępowali do nich świętokradczo i “usługo-biorczo” lecz byli odpowiednio przygotowani i usposobieni.
Jeżeli zaś ktoś nie ma zamiaru po katolicku wychowywać swojego dziecka, by tak umożliwić jego rozwój w wierze, lecz wprost przeciwnie, to powinien wiedzieć, że swoim przeciwnym nastawieniem najpewniej zgorszy je i tym samym zrazi do wiary oraz Kościoła Katolickiego. Lepiej byłoby, w niejednym przypadku, pozostawić tę decyzję o chrzcie, swojemu dziecku, w dorosłym, a przynajmniej w świadomym, co do wyborów, późniejszym życiu…
Warto przeczytać również artykuł o J. Salija na temat decyzji o chrzcie dziecka i ważnych konsekwencji tego faktu.
Sakrament chrztu zwykle udzielany jest w każdą niedzielę podczas Mszy Św., ale jest także możliwość indywidualnego dostosowania w sytuacjach wyjątkowych (choroba dziecka, trudności z dojazdem itp.).
Chrzest należałoby zgłosić dwa tygodnie przed terminem, aby mieć czas duchowo się do niego przygotować, m.in. przystąpić do spowiedzi.
Dokumenty konieczne do sporządzenia aktu w księdze ochrzczonych:
- odpis aktu urodzenia z USC (do wglądu)
- zaświadczenie z parafii Chrzestnych (jeśli są z poza naszej parafii), że mogą być Chrzestnymi.
Chrzestnym może być ten kto:
- Jest katolikiem bierzmowanym i prowadzi życie zgodnie z zasadami wiary,
- Jest wolny od jakiejkolwiek kary kanonicznej,
- Przystąpi do spowiedzi św. a w dniu chrztu dziecka do komunii św. (spowiedź udokumentowana pisemnym potwierdzeniem Duszpasterza),
- Nie jest ojcem lub matką przyjmującego chrzest,
Chrzestny należący do niekatolickiej wspólnoty kościelnej może być dopuszczony tylko z chrzestnym katolickim i jedynie jako świadek chrztu.
Do obowiązków rodziców należy posiadanie podczas chrztu: świecy i „białej szaty”.
W dniu chrztu prosi się o przybycie (rodzice i rodzice chrzestni) 10-15 minut przed mszą św. i zgłoszenie się do zakrystii kościoła celem podpisania stosownych dokumentów.
CZYM JEST CHRZEST ŚWIĘTY?
Chrzest jest jednym z siedmiu sakramentów, które Chrystus zostawił Kościołowi w celu przymnożenia łask wierzącym w Niego. Ochrzczony zyskuje: odpuszczenie grzechu pierworodnego i wszystkich grzechów osobistych, narodzenie do nowego życia, przez które człowiek staje się przybranym synem (dzieckiem) Ojca, członkiem Chrystusa, świątynią Ducha Świętego (KKK 1279). Sakrament chrztu świętego jest początkiem chrześcijańskiej drogi życia i włączenia we wspólnotę Kościoła. Sobór Watykański II stwierdza: Celem sakramentów jest uświęcenie człowieka, budowanie mistycznego Ciała Chrystusa (czyli Kościoła), a wreszcie oddawanie czci Bogu.
Podczas chrztu świętego Bóg obdarowuje życiem wiecznym, życiem dziecka Bożego. Rodzice na początku liturgii chrztu proszą o to życie, czyli o to, co jest dla nich samych wartością, o to, co sami miłują. Dlatego kreślą na czole znak krzyża, który oznacza przynależność do Chrystusa, wspominają swój chrzest, wyrzekają się grzechu i wyznają swoją wiarę oraz wyrażają wolę chrztu w wierze Kościoła.
Wielu ludzi zastanawia się nad sensem udzielania sakramentu chrztu dzieciom, albo nawet kwestionuje jego ważność. Taka praktyka ma jednak bardzo długą tradycję i głębokie korzenie biblijne. Do ludu Starego Przymierza należeli dorośli i dzieci. Zbawienie, które przyniósł Chrystus, obejmuje wszystkich, także i dzieci. Dlatego chrześcijanie udzielali chrztu nowo narodzonym, aby włączyć je do wspólnoty Kościoła, zgodnie z tym, co mówił Chrystus: Dopuście dzieci i nie przeszkadzajcie im przyjść do Mnie; do takich bowiem należy królestwo niebieskie (Mt 19,14).
W Nowym Testamencie jest mowa o chrzcie całych rodzin (Dz 16,15; 16,33; l Kor 1,16), o modlitwie rodzinnej (Dz 21,5), o wychowaniu dzieci (Ef 6,1-4; Kol 3,20).
Orygenes (III w.) i święty Augustyn (IV w.) uważali udzielanie sakramentu chrztu dzieciom za „tradycję przejętą od Apostołów”. Chociaż pierwsze wyraźne świadectwa pochodzą z II wieku, to jednak żadne z nich nie przedstawia chrztu dzieci jako czegoś nowego. Święty Ireneusz, obok innych, uważa za oczywiste i zgodne z tradycją wyliczanie wśród ochrzczonych „niemowląt i dzieci” razem z dorastającymi, młodzieńcami i starcami. Święty Cyprian uczy nas, że chrzest dzieci jest darem Bożego miłosierdzia, oświadczając, że żadnemu narodzonemu człowiekowi nie należy odmawiać miłosierdzia Bożego i łaski. Bóg nie patrzy na osobę i wiek, ale pragnie zbawienia wszystkich ludzi. Zachowały się także nagrobki dzieci z II i III w., na których napisano o ich chrzcie w niebezpieczeństwie śmierci.
Napisy świadczą o konieczności chrztu i o radości, że dziecko zostało przyjęte do nieba.
Od IV wieku niektórzy zaczęli z własnej inicjatywy odkładać chrzest dzieci z różnych powodów: wygodnictwa, z obawy przed utratą łaski chrztu wskutek grzesznego życia, tłumacząc się niechęcią do obciążania dziecka obowiązkami życia według wiary. Byli też tacy, którzy uważali, że starsze dziecko lepiej rozumie przyjęty chrzest. Nietrudno zauważyć, że taki sposób myślenia o chrzcie świętym przeniósł akcent z przynależności do Chrystusa, z daru Bożego, na ciężar wiary, własną decyzję człowieka dojrzałego, podkreślenie wolności człowieka. Ale trzeba pamiętać, że człowiek w ten sposób świadomie i dobrowolnie odmawia swojemu dziecku łask Bożych.
Jednak większość pozostała wierna Tradycji, za którą, obok przesłanek religijnych, przemawiają też argumenty ludzkie:
- chrzest jest darem Boga, znakiem Jego miłości, w którym udziela godności dziecka Bożego;
- rodzice pragną swoje dziecko włączyć do wspólnoty ludu Bożego i uwolnić od grzechu pierworodnego;
- chrzest dziecka jest wyrazem wiary nie dziecka, ale rodziców i otoczenia;
- chrzest jest przejawem miłości całego Kościoła (rodziców, chrzestnych, całej wspólnoty);
- wiara rodziców pomaga dziecku osiągnąć zbawienie;
- rodzice przez chrzest pragną udostępnić i przekazać te wartości, które sami kochają;
- nikt nie odkłada wychowania dziecka na późniejsze lata;
- przekazuje mu się dobro fizyczne, kulturowe, humanistyczne, które wypływa z miłości rodziców do dziecka, a przecież dobro religijne również należy przekazywać;
- nikt nie pyta dziecka o zgodę życia w chwili poczęcia.
(Warto sięgnąć do obszerniejszej nauki, na temat chrztu św., podług nauczania katechizmu posoborowego i przedsoborowego)
Aby lepiej zrozumieć, jak ogromne znaczenie dla dziecka i jego rodziców ma to, co się dokona w sakramencie chrztu świętego, przeczytajmy uważnie, co na ten temat mówi Pismo Święte.
Ewangelia wg św. Mateusza
Jezus zbliżył się do Jedenastu uczniów i przemówił tymi słowami: „Dana Mi jest wszelka władza w niebie i na ziemi. Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam, przykazałem. A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata” (Mt 28,18-20).
Ewangelia wg św. Marka
Przynosili Jezusowi dzieci, żeby ich dotknął; lecz uczniowie szorstko zabraniali im tego. A Jezus, widząc to, oburzył się i rzekł do nich: „Pozwólcie dzieciom przychodzić do Mnie, nie przeszkadzajcie im; do takich bowiem należy królestwo Boże. Zaprawdę, powiadam wam: Kto nie przyjmie królestwa Bożego jak dziecko, ten nie wejdzie do niego”. I biorąc je w objęcia, kładł na nie ręce i błogosławił je (Mk 10,13-16).
I rzekł do nich: „Idźcie na cal y świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu! Kto uwierzy i przyjmie chrzest, będzie zbawiony; a kto nie uwierzy, będzie potępiony” (Mk 16,15-16).
Ewangelia wg św. Jana
Jezus rzekł do Nikodema: „Zaprawdę, zaprawdę, powiadam ci, jeśli się ktoś nie narodzi powtórnie, nie może ujrzeć królestwo Bożego”. A Nikodem powiedział do Niego: Jakżeż może się człowiek narodzić, będąc starcem? Czyż może powtórnie wejść do łona swej matki i narodzić się?”. Jezus odpowiedział: „Zaprawdę, zaprawdę, powiadam ci, jeśli się ktoś nie narodzi z wody i z Ducha, nie może wejść do królestwa Bożego. To, co się z ciała narodziło, jest ciałem, a to, co się z Ducha narodziło, jest duchem” (J 3.3-6).
Dzieje Apostolskie
Piotr przemówi! donośnym głosem: „Niech więc cały dom Izraela wie z niewzruszoną pewnością, że tego Jezusa, którego wyście ukrzyżowali, uczynił Bóg i Panem i Mesjaszem”. Gdy to usłyszeli, przejęli się do głębi serca: „Cóż mamy czynić, bracia?” – zapytali Piotra i pozostałych Apostołów. „Nawróćcie się – powiedział do nich Piotr – i niech każdy z was ochrzci się w imię Jezusa Chrystusa na odpuszczenie grzechów waszych, a weźmiecie w darze Ducha Świętego. Bo dla was jest obietnica i dla dzieci waszych, i dla wszystkich, którzy są daleko, a których powoła Pan Bóg nasz” (Dz 2,36-39).
Wtedy Piotr przemówił: „Znacie sprawę Jezusa z Nazaretu, którego Bóg namaścił Duchem Świętym i mocą.
Dlatego że Bóg był z Nim, przeszedł On dobrze czyniąc i uzdrawiając wszystkich, którzy byli pod władzą diabla. A my jesteśmy świadkami wszystkiego, co zdziałał w ziemi żydowskiej i w Jerozolimie. Jego to zabili, zawiesiwszy na drzewie. Bóg wskrzesił Go trzeciego dnia i pozwolił Mu ukazać się nie całemu ludowi, ale nam, wybranym uprzednio przez Boga na świadków. Wszyscy prorocy świadczą o tym, że każdy, kto w Niego wierzy, przez Jego imię otrzymuje odpuszczenie grzechów”. Kiedy Piotr jeszcze mówił o tym, Duch Święty zstąpił na wszystkich, którzy słuchali nauki. I zdumieli się wierni pochodzenia żydowskiego, którzy przybyli z Piotrem, że dar Ducha Świętego wylany został także na pogan. Słyszeli bowiem, że mówią językami i wielbią Boga.
Wtedy odezwał się Piotr: „Któż może odmówić chrztu tym, którzy otrzymali Ducha Świętego tak samo jak my?” (Dz 10,38-41.43-48a).
List św. Pawła Apostoła do Rzymian
Czyż nie wiadomo wam, że my wszyscy, którzyśmy otrzymali chrzest zanurzający w Chrystusa Jezusa, zostaliśmy zanurzeni w Jego śmierć? Zatem przez chrzest zanurzający nas w śmierć zostaliśmy razem z Nim pogrzebani po to, abyśmy i my wkroczyli w nowe życie – jak Chrystus powstał z martwych dzięki chwale Ojca (Rz 6,3-4).
LITURGIA SAKRAMENTU CHRZTU ŚWIĘTEGO
Aby podkreślić, że chrzest jest sakramentem wiary Kościoła oraz sakramentem włączenia do ludu Bożego. udziela się go zwykle w kościele parafialnym, w którym powinna się znajdować chrzcielnica. Poza wypadkiem konieczności chrztu nie należy udzielać w domach prywatnych ani szpitalach. Zgodnie ze zwyczajem Kościoła chrztu świętego udziela się w niedzielę, która jest pamiątką Zmartwychwstania Pana Jezusa. Chrystus zmartwychwstały jest szczególnie obecny w czasie Mszy Świętej, dlatego też dokonuje się obrzędu chrztu świętego najczęściej podczas niedzielnej Eucharystii.
SYMBOLIKA OBRZĘDÓW W LITURGII CHRZCIELNEJ
Z liturgią chrztu najczęściej kojarzy się woda. Symbolizuje ona to wszystko, co jest życiodajne i oczyszczające. Przez poświęcenie otrzymuje ona moc Ducha Świętego i staje się wodą odradzającą. Polewając trzykrotnie głowę dziecka, szafarz wypowiada formułę: NN, ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.
Po polaniu głowy wodą następuje namaszczenie krzyżmem świętym. Powstaje ono z połączenia oliwy i balsamu. Oliwa jest znakiem hojności Bożej, błogosławieństwa, zbawienia i daje miano chrześcijanina (namaszczonego).
Chrześcijaństwo praktykuje zwyczaj wkładania nowo ochrzczonemu białej szaty. Jest ona znakiem blasku i piękna otrzymanego na chrzcie. Wyraża słowa świętego Pawła: Przyobleczcie się w Pana, Jezusa Chrystusa (Rz 13,14). W utrzymaniu bieli, świeżości, czystości tej szaty, a właściwie życia nieskażonego grzechem, mają pomagać rodzice, rodzice chrzestni i bliscy.
Jasność chrztu oznacza także zapalona świeca, która ma towarzyszyć człowiekowi w momentach otwierających nowe etapy życia: rocznicy chrztu, pierwszej Komunii Świętej, ślubu, namaszczenia chorych, przy trumnie. Jest ona symbolem obecności Chrystusa w całym życiu człowieka.
OBRZĘD PRZYJĘCIA DZIECI
Zwykle rodzice wraz z dzieckiem i chrzestnymi proszeni są do pierwszych ławek przed ołtarzem. Po rozpoczęciu Mszy Świętej kapłan wita wszystkich i następuje obrzęd przyjęcia dziecka.
Kapłan: Drodzy rodzice, jakie imię wybraliście dla swojego dziecka?
Rodzice: NN. (należy głośno i wyraźnie podać imię bądź obydwa imiona dziecka; jeżeli w tym dniu do chrztu jest więcej dzieci, to kolejno odpowiadają rodzice poszczególnych dzieci).
Kapłan: O co prosicie Kościół Boży dla swoich dzieci?
Rodzice: O chrzest (wszyscy rodzice i chrzestni razem).
Kapłan: Drodzy rodzice, prosząc o chrzest dla swoich dzieci, przyjmujecie na siebie obowiązek wychowania ich w wierze, aby zachowując Boże przykazania, miłowały Boga i bliźniego, jak nas nauczył Jezus Chrystus. Czy jesteście świadomi tego obowiązku?
Rodzice: Tak, jesteśmy tego świadomi.
Kapłan zwraca się także do chrzestnych:
Kapłan: A wy, drodzy chrzestni, czy jesteście gotowi pomagać rodzicom tych dzieci w wypełnianiu ich obowiązku?
Chrzestni: Jesteśmy gotowi.
Kapłan: NN, Kościół [wspólnota chrześcijańska] przyjmuje Cię z wielką radością. W imieniu Kościoła [tej wspólnoty] znaczę was znakiem krzyża. Po mnie wy, rodzice i chrzestni, naznaczcie wasze dzieci znakiem Chrystusa, naszego Zbawiciela.
Kapłan, rodzice i chrzestni znaczą kciukiem prawej dłoni krzyż na czole dziecka.
LITURGIA SŁOWA BOŻEGO
W czasie tej części obrzędu czytane jest słowo Boże i kapłan wygłasza homilię. Kościół w ten sposób chce pobudzić wiernych do refleksji nad tajemnicą chrztu świętego. Liturgię słowa kończy modlitwa powszechna, krótka litania do świętych, którzy będą patronami ochrzczonych dzieci, oraz modlitwa o oddalenie złego ducha, czyli egzorcyzm. To wstawiennictwo Kościoła wyraża się zewnętrznie poprzez gest włożenia ręki kapłana na głowę dziecka.
LITURGIA SAKRAMENTU CHRZTU
Liturgia sakramentu chrztu rozpoczyna się poświęceniem wody chrzcielnej. Jeżeli w kościele jest do dyspozycji woda chrzcielna poświęcona w Wigilię Paschalną, wtedy zamiast poświęcenia ma miejsce krótkie dziękczynienie za tę wodę. Następnie zgromadzeni w kościele wyrzekają się zła i wyznają wiarę. Ważne jest, żeby rodzice dokładnie rozważyli te słowa, aby bardziej świadomie przeżywać obrzęd chrztu dziecka.
Kapłan: Czy wyrzekacie się grzechu, aby żyć w wolności dzieci Bożych?
Rodzice i chrzestni: Wyrzekamy się.
Kapłan: Czy wyrzekacie się wszystkiego, co prowadzi do zła, aby was grzech nie opanował?
Rodzice i chrzestni: Wyrzekamy się.
Kapłan: Czy wyrzekacie się szatana, który jest głównym sprawcą grzechu?
Rodzice i chrzestni: Wyrzekamy się.
Kapłan: Czy wierzycie w Boga Ojca Wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi?
Rodzice i chrzestni: Wierzymy.
Kapłan: Czy wierzycie w Jezusa Chrystusa, Syna Jego jedynego, Pana naszego, narodzonego z Maryi Dziewicy, umęczonego i pogrzebanego, który powstał z martwych i zasiada po prawicy Ojca?
Rodzice i chrzestni: Wierzymy.
Kapłan: Czy wierzycie w Ducha Świętego, święty Kościół powszechny, obcowanie Świętych, odpuszczenie grzechów, zmartwychwstanie ciała i życie wieczne?
Rodzice i chrzestni: Wierzymy.
Kapłan: Taka jest nasza wiara. Taka jest wiara Kościoła, której wyznawanie jest naszą chlubą, w Chrystusie Jezusie, Panu naszym.
Wszyscy: Amen.
Następnie pierwsza z rodzin wraz z dzieckiem i chrzestnymi podchodzą do kapłana. Kapłan prosi o przypomnienie imienia, jakie ma otrzymać dziecko. Rozpoczyna się wtedy najważniejsza część obrzędów chrztu świętego.
Kapłan: Czy chcecie, aby N. otrzymał(a) chrzest w wierze Kościoła, którą przed chwilą wspólnie wyznaliśmy?
Rodzice i chrzestni: Chcemy.
Kapłan: NN, JA CIEBIE CHRZCZĘ W IMIĘ OJCA I SYNA, I DUCHA ŚWIĘTEGO (równocześnie polewa trzykrotnie główkę dziecka wodą).
Rodzice i chrzestni, wyrażając radość z dokonanego chrztu świętego dziecka, uwielbiają Trójcę Świętą: Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi Świętemu. Jak była na początku, teraz i zawsze, i na wieki wieków. Amen.
Po ochrzczeniu następują obrzędy, które podkreślają jeszcze bardziej wielkość otrzymanych łask:
NAMASZCZENIE KRZYŻMEM ŚWIĘTYM
Kapłan podchodzi z naczyńkiem zawierającym krzyżmo święte do dziecka, zwilża kciuk prawej dłoni tym świętym olejem i namaszcza czoło dziecka:
Bóg wszechmogący, Ojciec naszego Pana, Jezusa Chrystusa, który Cię uwolnił od grzechu i odrodził z wody i z ducha Świętego, On sam namaszcza Cię krzyżmem zbawienia, abyś włączony do ludu Bożego, wytrwał w jedności z Chrystusem Kapłanem, prorokiem i królem na życie wieczne.
Wszyscy: Amen.
WŁOŻENIE BIAŁEJ SZATY
Kapłan nakłada białą szatę, mówiąc:
N.N., stałeś się nowym stworzeniem i przyoblekłeś się w Chrystusa, dlatego otrzymujesz białą szatę. Niech twoi bliscy słowem i przykładem pomagają ci zachować godność dziecka Bożego, nieskalaną aż po życie wieczne.
Wszyscy: Amen.
WRĘCZENIE ZAPALONEJ ŚWIECY
Kapłan zwraca się do rodziców i chrzestnych:
Przyjmijcie światło Chrystusa.
Wtedy ojciec dziecka lub chrzestny podchodzi do zapalonego paschału i zapala świecę dziecka, po czym wraca na swoje miejsce. W niektórych przypadkach może to również zrobić sam celebrans.
Potem celebrans mówi:
Podtrzymywanie tego światła powierza się wam, rodzice i chrzestni, aby wasze dzieci, oświecone przez Chrystusa, postępowały zawsze jak dzieci światłości, a trwając w wierze, mogły wyjść na spotkanie przychodzącego Pana razem z wszystkimi Świętymi w niebie.
Po zakończeniu obrzędów chrztu rozpoczyna się przygotowanie darów ofiarnych: chleba i wina
WIĘCEJ, NA TEMAT CHRZTU ŚW. ZNAJDZIESZ W ZAKŁADCE SAKRAMENTY LUB KLIKAJĄC W TO ŁĄCZE
